Friday, October 29, 2010
MINGGU 14: REFLEKSI KESELURUHAN
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 13
Assalamualaikum wbt
Sunday, October 24, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU KE-12
Monday, October 11, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 11
Thursday, September 30, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 10
Friday, September 24, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 9
Friday, September 10, 2010
Monday, September 6, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 8
Wednesday, August 25, 2010
JURNAL REFLEKSI: MINGGU 7
Gambar 1: Ketua kuda kepang berwarna hitam
Gamelan degung merupakan degung dilihat hampir sama dengan muzik keroncong kerana beberapa aspek yang hampir sama. Yang membezakannya ialah muzik degung mempunyai cara yang teratur dan jarang berubah. Berlainan dengan keroncong di mana pemain bebas mengubahnya.
Video 1: Muzik Keroncong
~Selesai satu tugasan~ =)
Wednesday, August 18, 2010
JURNAL REFLEKSI : MINGGU 6
Kuliah pada minggu ini adalah berkaitan dengan Mak Yung dan Kompang. Seni Mak Yung begitu asing bagi saya dan saya agak kurang berminat dengannya jika dibandingkan dengan kompang yang rata-rata semua orang akan mengenalinya.
Walaupun Mak Yung merupakan satu seni muzik tradisional, namun kesenian ini adalah satu-satunya yang di iktiraf oleh UNESCO. Penghargaan ini adalah satu penghormatan yang besar kepada seni warisan tradisional. Terima kasih kepada UNESCO kerana keprihatinan mereka dalam menghargai seni muzik tradisional.
Jika dilihat secara kasar, seni Mak Yung yang berasal daripada Patani ini adalah sama seperti Menora, Mekmulung dan Jikey. Hal ini adalah kerana ianya tergolong dalam satu kategori yang sama iaitu seni lakon. Walaupun dilihat agak sama tetapi apa yang membezakannya adalah berdasarkan kepada identiti dan keperluan dramatik yang dimilikinya. Dalam persembahan Mak Yung, bentuk seni lakon yang digunakan adalah sangat kuno kerana masih mengekalkan lagenda dan mitos.
Kesenian ini semakin popular dan tersebar luas termasuklah Semenanjung Malaysia dan kawasan sekitarnya. Mak Yung dipersembahkan bukan sahaja sebagai tujuan persembahan malahan untuk tujuan ritual bagi penyembuhan penyakit dan persembahan sebagai sembah guru. Perbezaan yang dapat dilihat antara tujuan persembahan dan ritual adalah dari segi pentas persembahan.
- Ritual~ Aras panggung sama dengan tanah ( Tiada pentas)
- Persembahan ~ Lantai panggung beberapa kaki dari atas tanah
Cerita asal Mak Yung bertajuk Dewa Muda yang merupakan satu cerita rakyat. Menjelang abad ke-20 peranan utama diambil alih oleh wanita. Terdapat beberapa watak dalam Mak Yung iaitu:
- Pak Yung dan Pakyung Muda (Watak Utama)
- Mak Yung dan Puteri Mak Yung (Raja perempuan)
- Peran Tua dan Peran Muda (Pengasuh)
- Tok Wak (ahli nujum dan tukang)
Rebab merupakan satu alat muzik yang penting dalam Mak Yung kerana bukan sahaja fungsinya sebagai alat muzik malahan merupakan semangat bagi seni ini. Perhormatan terhadap rebab boleh dilihat apabila lagu Mak Yung akan menghadap rebab sebagai simbol penghormatan terlebih dahulu. Selain rebab, terdapat juga alatan lain seperti sepasang gendang, tetawak dan rebab 3 tali disamping dengan alatan sampingan seperti serunai, geduk dan canai.
Bentuk dalam pengalunan lagu Mak Yung akan ditentukan oleh sistem gongan yang dikawal oleh tetawak. Manakala iramanya pula adalah secara meningkah. Hampir keseluruhan lagu Mak Yung bertempo perlahan.
Alatan yang hampir sama dengan hadrah ini dikatakan berasal daripada Arab di Asia Barat. Terdapat pelbagai panggilan untuk kompang seperti Dufuf, Daf, Duf, Tar atau Bendir. Manakala di Indonesia ianya dikenali sebagai terbang atau rebana. Terdapat pelbagai fungsi kompang. Kebiasaanya kompang akan dimainkan dalam acara perkahwinan khususnya orang Melayu. Seni kompang semakin mendapat tempat apabila dimainkan bagi tujuan menyambut pemimpin terhormat.
Lagu yang dimainkan kebiasaanya akn mengikut negara asalnya iaitu Bahasa Arab. Sebagai contoh Selawat Memuji Rasullullah saw. Permainan ini tersebar daripada peranan pedagang yang berdagang ke Nusantara dan akhirnya sampai ke Tanah Melayu akibat berlakunya imigrasi daripada Jawa.
Adat permainan kompang sangat dititik beratkan. Antara adatnya ialah:
- Pakaian
- Tidak boleh mentelentangkan kompang
- Tidak boleh melambung kompang
- Tidak boleh meletakkan muka kompang ke lantai
Terdapat dua struktur dalam alat ini iaitu belulang yang diperbuat daripada kulit kambing betina dan juga belulalang paluh dari kayu nangka. Saye tertanya pada mulanya, "kenapa mesti menggunakan kulit kambing betina? Tidak bolehkan seandainya menggunakan kulit kambing jantan atau lembu"? Persoalan terjawab kerana kulit kambing adalah lebih sesuai dan kulit kambing betina adalah lebih lembut.
Walaupun saya sudah biasa mendengar dan melihat kompang dimainkan, namun masih ada yang tidak saya ketahui dan peka sebenarnya. Jika dihayati, alunan kompang sebenarnya mempunyai pelbagai jenis. Antaranya ialah, kompang.
- Hadrah
- Johor/ jawa
- Eizhar (Selangor)
- Kelalang (Melaka)
Saiz kompang yang dimainkan adalah mengikut tahap umur. Semakin tinggi umur seseorang semakin besar saiz kompangnya. Saiz yang paling besar ialah 37.5 cm dan 40 cm bagi orang dewasa. Dalam kuliah minggu ini juga saya telah belajar cara memegang kompang yang betul semasa menghasilakn bunti 'pak' dan 'bung'.
Bukan sahaja saiz yang berbeza tetapi cara pukulan juga adalah berbeza. 3 jenis pukulan iaitu:
- Melalu- memainkan rentak asas
- Menyilang-rentak silihan kepada rantak melalu
- Meningkah- penghias rentak antara melalu dan menyilang
Pukulan pertama adalah untuk 'mula', kemudian pukulan 'lagu' dan akhir sekali ialah 'mati' menandakan lagu akan berakhir.
Pada akhir kuliah, sekali lagi pensyarah kami telah memberikan peluang untuk membuat praktikal setelah teori dipelajari. Kali ini kompang menjadi pilihan. Teruja rasanya setelah lama tidak bermain diberikan peluang mencuba. Terima kasih kepada pensyarah tersayang! hehe.. =p
Video 1 : Kompang
~Alunan kompang mengingatkan zaman remajaku =) ~
Thursday, August 12, 2010
MINGGU 5 : JURNAL REFLEKSI
Pada kuliah minggu kelima ini, tajuk pembelajaran kami ialah berkaitan Gamelan dan Caklempong. Muzik gamelan sudah menjadi kebiasaan bagi saya namun saya kurang mengetahui berkenaan dengan caklempong. Ini kerana sewaktu zaman persekolahan menengah, sekolah saya mempunyai persatuan gamelan sendiri. Jadi saya pernah mendengar sendiri secara langsung bagaimana gamelan dimainkan. Lagu popular yang dimainkan ialah 'Timang Burung'.
GAMELAN
Perkataan 'gamel' ialah membawa makna pukul atau alat tukul. Sama seperti bagaimana muzik gamelan itu diamainkan secara dilabuh atau dipukul. Sesi permulaan kuliah kami ditayangkan video berkenaan gamelan Bali. Gamelan Bali dimainkan secara terbuka di suatu kawasan. Kebiasaanya muzik gamelan Bali ini akan diturut sertakan dengan acara keagamaan. Kebiasaanya muzik gamelan akan dimainkan bersama dengan wayang kulit Jawa ataupun kuda kepang.
Muzik gamelan ini hanya lengkap dimainkan jika secara ensembel. Walau bagaimanapun, muzik gamelan ini boleh juga dipersembahkan secara tersendiri. Alat gamelan pertama yang telah dicipta ialah gong. Jika dilihat dalam ensembel gamelan itu sendiri, gong merupakan satu alat yang penting bagi mengharmonikan muzik gamelan. Alat muzik yang dibuat daripada perunggu adalah lebih tahan jika dibandingkan dengan lain.
Gamelan merupakan satu seni muzik tradisional yang terkenal di seluruh dunia walaupun sejarah asalnya ialah dari Indonesia. Walaupun terdapat persamaan gamelan Indonesia dengan gamelan daripada negara lain, namun cara penyusunan alat nya adalah lebih kurang sama. Terdapat dua jenis gamelan iaitu Gamelan Melayu dan Gamelan Jawa.
Bagi Gamelan Melayu adalah dikategorikan dalam muzik bentuk tarian utama. Gamelan ini mempunyai nama pelbagai seperti Gamelan Terengganu dan Joget Gamelan. Tarian yang dimaksudkan ialah Tarian Asyik. Gamelan Melayu dan Jawa mula dipisahkan apabila adanya penciptaan lagu baru dan sistem tuning, instrumentasi dan melodi. Set alatan gamelan ini adalah lebih mudah dan mempunyai 7 jenis.
Sama seperti Gamelan Melayu, Gamelan Jawa juga merupakan muzik bentuk tarian utama. Seni muzik ini berasal daripada Jawa Tengah. Muzik Gamelan Jawa ini biasa dimainkan dengan mengiringi tarian seperti Kifrah, Serimpi Lilin, Kupu-kupu dan Cakil. Alat gamelan ini juga boleh dimainkan dengan mengiringi barongan dan kuda kepang. Gamelan Jawa ini adalah popular di Johor. Set alatan muzik gamelan Jawa adalah lebih banyak dan agak kompleks. Kesemuanya mempunyai 9 jenis alatan.
Terdapat beberapa perbezaan antara Gamelan Jawa dan Gamelan Terengganu. Contohnya ialah gong kempol yang dimainkan oleh Gamelan Jawa pada detik kedua pada gatra kedua akhir sebelum gong menghabiskan satu pusingan lagu. Manakala bagi Gamelan Terengganu pula, terdapat sesetengah lagu dimana gong kempol dimainkan pada detik pertama.
Muzik gamelan ini tidak mementingkan notasi dan lagu lama tidak dicatat. Pembelajaran muzik gamelan ini adalah ringkas yang dilakukan secara pendengaran bermula daripada mudah kepada lebih kompleks. Sistem pengunaan nomber atau dikenali 'Sistem Kepatihan' masih digunakan hingga sekarang bagi memudahkan pembelajaran muzik gamelan ini.
Dalam muzik gamelan, ianya memerlukan kerjasama antara setiap pemain alat. Kemahiran muzikal dan teknikal penting dalm pengendalian alatan. Ini kerana tekstur gamelan adalah secara polifoni dan bergerak dalam satu bentuk bulatan.
CAKLEMPONG
Caklempong juga dikenali sebagai tak lempong atau talempong. Muzik ini berasal daripada Minangkabau dan boleh didapati di Daerah Lenggeng, Kuala Pilah dan Jelebu. Caklempong ini terdapat dalam drama tarian randai.
Terdapat 7 jenis alat dimainkan dalam caklempong iaitu:
- Bonang, Gereteh, Tingkah, Sauwa/ Saua, Gendang Ibu dan Anak, Bangsi, dan Serunai.
serunai
Sauwa
Berbanding dengan gamelan, caklempong menggunakan alatan seakan-akan sama fungsinya. Contohnya ialah Bonang, Gereteh, Tingkah dan Sauwa. Gereteh mempunyai dua lapisan.
Pada akhir kuliah minggu ini, kami telah diberikan peluang untuk bermain muzik gamelan. Pembelajaran teori akan lebih berkesan jika kita adanya praktikal. Terima kasih pensyarah kami yang telah membuka peluang pada kami semua untuk mencuba sendiri bagaimana gamelan dimainkan. =)
~Teori + Praktikal = Pembelajaran berkesan~
Thursday, August 5, 2010
MINGGU 4: JURNAL REFLEKSI
Posisi muka patung.
Manakala penceritaan nya pula banyak diselitkan babak-babak popular masa kini. Perbezaan ketara ialah penggunaan alatan. Bagi wayang kulit Jawa, mereka menggunakan muzik gamelan yang tidak mempunyai serunai dan geduk. Tetapi untuk wayang kulit Gedek pula alat muzik serunai digunakan. Dengan mendengar penggunaan serunai atau tidak maka kita akan dapat membezakan kedua wayang kulit ini.
Manakala bagi wayang kulit Melayu banyak mempunyai persamaan dengan wayang kulit Purwa ataupun Jawa. Penceritaanya banyak dipengahruhi cerita panji. Dari segi penggunaan alat muzik, rebab dimainkan dalam persembahan wayang kulit ini. Suatu perkara baru yang saya sendiri tidak pernah meneliti ialah pergerakan tangan bagi patung- patung ini. Dari segi pergerakan, tanganya akan digunakan kedua-duanya. Ini berbeza dengan wayang kulit Gedek di mana hanya satu pergerakan tangan sahaja. Jika saya tidak diberitahu oleh pensyarah tentang pergerakan ini, saya sama sekali tidak menyedari perbezaan ini.
Selain daripada itu, kedudukan kepala patung juga memainka peranan terhadap watak patung tersebut. Jika mendongak ke atas dianggap sombong, jika menunduk ke bawah berwatak baik. Manakala jika raut wajah yang bengis adalah watak jahat.
Watak baik
Watak jahat
Watak sombong
Yang terakhir ialah wayang kulit Kelantan. Wayang kulit ini mempunyai persamaan dengan wayang kulit Gedek kerana mempunyai pengaruh daripada Siam. Selain itu pergerakan tanganya juga sama iaitu hanya satu sendi yang digerakkan sahaja.
~Hargai seni warisan kita~
Wednesday, July 28, 2010
MINGGU 3 : JURNAL REFLEKSI
Alhamdulillah saya masih berkesempatan untuk terus mnegikuti kuliah untuk minggu ketiga. Rasa tidak sabar untuk datang ke kuliah setiapa kali tibanya hari Rabu. Betulkah ni?? "Iya..sememangnya saya berasa seronok untuk mengikuti setiap kali kuliah subjek ini" =)
Ini kerana, kecetekan ilmu saya terhadap seni muzik tradisional sedikit sebanyak akan bertambah dengan hanya menghadiri kuliah selama dua jam sahaja!
Jadi saya hanya perlu memberikan tumpuan selama dua jam tersebut. Tambahan lagi tumpuan memang harus diberikan sepenuhnya kerana pensyarah telah memasang video merakam sesi P&P. Secara tidak langsung, student tidak boleh lah hendak bermain-main sewaktu P&P...hehe, bernas sungguh idea itu! Tahniah-tahniah!
Baiklah, saya mahu berkongsi apa yang saya pelajari pada minggu ketiga ini. Minggu ini pembelajaran yang difokuskan ialah kaedah klasifikasi muzik tradisional, kategori muzik tradisional dan ciri-ciri muzik tradisional.
Pertama saya mahu membicarakan tentang kaedah klasifikasi muzik tradisional. Saya mahu menyentuh tentang perspektif adaptasi dan idiosinkretik. Adaptational (penyesuaian) dikenali juga sebagai berorganik. Maksud berorganik disini ialah benda yang hidup. Sama seperti muzik!
Sebelum ini saya tidak tahu bahawa muzik itu sebenarnya hidup. Namun, ketahuilah bahawa muzik itu hidup pada hakikatnya. Di sini apa yang dimaksudkan dengan hidup ialah sebenarnya muzik itu berkembang dan dipengaruhi dengan budaya masyarakat setempat. Alatan yang dimainkan masih sama namun mempunyai perbezaan dari segi muzik dimainkan. Ini kerana sememangnya lumrah manusia akan mempunyai naluri untuk mengubah sesuatu dan tidak terkecualilah dengan muzik.
Sebagai contoh ialah ghazal. Terdapat perbezaan antara ghazal pathi di Penang dan ghazal Johor. Walaupun namanya ialah ghazal namun cara penyampaian muzik itu adalah berlainan. Perkara baru yang menarik perhatian saya ialah pemain bagi ghazal pathi itu disebut 'ustaz'. Sebelum ini saya hanya tahu panggilan ustaz hanya untuk golongan agama, namun panggilan tersebut digunakan untuk penyanyi ghazal. Kemungkinan mereka itu bertutur dalam bahasa Arab. Oleh kerana itu mereka diberikan gelaran sebegitu. Menarik!
Manakala idiosyncratic pula merujuk kepada gaya atau cara tersendiridan sulit. Kefahaman saya sewaktu pembelajaran ialah alatan masih kekal sama namun apa yang membezakan penyesuaian alatan yang dicipta mengikut jenis bahan. Contohnya alat muzik di China, India dan Barat adalah berlainan.
Terdapat tiga klasifikasi alat muzik di barat iaitu perkusi, bertali, dan tiupan. Perkataan baru saya pelajari ialah 'Perkusi'. Ini merujuk kepada alatan yang tergolong dalam kumpulan membranofon.
Seterusnya ialah ciri-ciri muzik tradisional. Sebelum ini kefahaman saya terhadap muzik klasik ialah muzik zaman dahulu tanpa mengetahui sebenarnya muzik juga mempunyai taraf perbezaan status nya. Terdapat dua jenis tradisi muzik iaitu tradisi besar (budaya istana/klasik) dan tradisi kecil (budaya rakyat). Walaubagai manapun, kedua tradisi ini telah bercampur. Muzik rakyat ini tidak mudah berubah dan kaedah pembelajaran muzik mengikut peniruan/pemodelan. Ini berlainan dengan muzik klasik yang didominasi golongan istana yang lebih sistematik kerana secara transmisi intelek iaitu melalui penulisan. Asas sejarah muzik ini juga adalah lebih kukuh.
Terdapat enam ciri muzik tradisional Malaysia iaitu bentuk seni lakon utama, bentuk tarian utama, ensembel genderang, vokal dan instrumental solo, ensembel sosial popular, dan esembel lain. Muzik esembel genderang ialah muzik yang stand alone atau mengiringimuzik bentuk tarian utama. Saya kurang jelas mengenai bahagian ini kerana banyak contoh yang telah disediakan pensyaraj tidak boleh di tayangkan kerana masalah perkhidmatan internet. Namun saya akan membuat pembacaan sendiri berdasarkan nota diberikan pensyarah. Terima kasih En. Amran! =)
~Semakin kita mempelajari muzik, semakin kita mengenali keindahannya~
Thursday, July 22, 2010
MINGGU 2: JURNAL REFLEKSI
Pembelajaran kuliah pada minggu kedua ini sangat menarik. Walaupun terdapat sedikit pembelajaran yang masih kurang jelas namun bagi saya banyak perkara baru yang telah saya perolehi.
Jika sebelum ini saya hanya sekadar berminat mendengar muzik sahaja tanpa mengetahui alatan apa yang dimainkan untuk mengahasilkan lagu tersebut. Pengetahuan saya berkenaan muzik terlalu cetek dan kurang berminat untuk mendalami apa itu sebenarnya muzik.
Namun setelah berada didalam kuliah selama dua jam saya telah mempelajari lima perkara iaitu berkaitan dengan soundscape, budaya muzik, sejarah, kategori alat muzik dan konsep atau struktur muzik.
Dalam sesi pendengaran kami dikehendaki untuk menumpukan kepada beberapa bunyi yang ada di dalam rakaman yang diperdengarkan. Di sini saya belajar untuk fokus kepada bunyi yang ada dan secara tidak langsung dapat melatih kepekaan dan tumpuan saya pada suatu bunyi yang dihasilkan.
Saya beranggapan sebelum ini bahawa sesuatu satu genre muzik adalah sama di semua negara. Contohnya hip hop yang ada di Malaysia adalah sama di kesemua negara lain. Namun sebaliknya muzik itu adalah berlainan mengikut negara masing- masing walaupun kadang kala kita dengar muzik itu hampir- hampir sama sahaja.
Sebenarnya budaya sesuatu kawasan itu juga boleh dikenali dengan muzik. Ini bertepatan dengan makna Budaya Muzik iaitu penglibatan menyeluruh berkaitan seperti idea, aksi, institusi, dan material (peralatan, pakaian dan sebagainya). Budaya muzik itu sendiri boleh dikenalpasti melalui genre nya. Melalui genre juga kita boleh mengenalpasti sub-budaya muzik.
Tahukah anda bahawa melalui beberapa jenis bunyi kita boleh menghasilkan satu bentuk muzik?! Jika kita pandai menggabungkan bunyi yang kita dengar disekeliling kita maka boleh menghasilkan muzik yang sangat menarik. Jadi tidak mustahil jika anda dengar satu bunyi yang dianggap mengganggu namun jika digabungkan bunyi-bunyi tersebut akan terhasilah muzik yang sedap untuk didengar.
Melalui sejarah muzik pula, tanpa kita sedari muzik itu sebenarnya mempunyai persamaan di beberapa buah negara. Misalnya, dalam konteks sejarah muzik tradisional di Malaysia terdapat persamaan alatan dan struktur muzik yang dipengahruhi unsur Timur Tengah, India dan China.
Hal ini kerana interaksi sosiobudaya menghasilkan pelbagai genre.
Setelah berada pada kuliah kedua ini saya mengetahui terdapat empat kategori alat muzik. Yang pertama ialah Kordofon, Membranofon, Aerofon, Idiofon. Sebelum ini saya tidak tahu ada kategori alatan seperti ini. Bagi saya semua alatn adalah sama iaitu dikenali 'alat muzik'. Namun pembelajaran kuliah ini membuka fikiran dan menambah ilmu pengetahuan saya.
Perkara yang terakhir dipelajari dalam kuliah ini ialah berkaitan dengan struktur atau konsep muzik. Dalam konsep ini terdapat enam kategori iaitu melodi, ritma/meter, harmoni, bentuk atau forum, notasi, ekspresi/tafsir. Walaupun saya kurang memahami lebih mendalam dalam konsep muzik ini namun saya cuba memperbaiki kelemahan dengan mencari maklumat melalui pembacaan lain.
Melodi mempunyai pic. Sebelum ini saya hanya tahu dan mendengar tentang pic melalui tontonan program realiti seperti Akademi Fantasia yang para pengkritik akan menyetuh tentang pic. Seperti apa yang pernah dikatakan oleh pengkritik "Piching lari". Saya hanya mendengar apa komen pengkritik namun tidak faham apa yang ingin disampaikan.
Tetapi setelah mempelajari pada kuliah ini sedikit sebanyak saya juga boleh membincangkan berkaitan pic jika menonton program seperti itu lagi. Tidak lah saya dikatakan seperti burung kakak tua yang hanya tahu berkata-kata namun tidak memahami apa makna kata-katanya.
Pembaharuan yang berkesan bagi saya ialah, setelah mengetahui sedikit sebanyak saya mula menghayati muzik yang saya dengar dengan lebih fokus. Apabila mendengar sesuatu lagu, saya akan cuba untuk mengesan kategori alat muzik yang digunakan.
~ Muzik itu indah jika dihayati ~
Thursday, July 15, 2010
BIODATA
Nama | NURSUHADAH BINTI MOHAMAD RAMDZAN |
No Matriks | D20081032686 |
Program | PENDIDIKAN SEJARAH |
Kumpulan | C |
Semester | LIMA (5) SEMESTER 1 2010/2011 |
Subjek | SMP 2252 – MUZIK TRADISIONAL |
Email | syuz1529@gmail.com |
Alamat Blog | |
Negeri Asal | JOHOR |